Վրացական կայքերում մի տեղեկատվություն կար: Պարզվում է՝ երկու տարով ավելացել է առաջնածին վրացուհիների տարիքը:

Վաղուց մեր երկրում ծնունդների և ընտանեկան տվյալների մասին տեղեկատվություն-հրապարակում չէի հանդիպել: Մինչդեռ պաշտոնական վիճակագրությունը, բնականաբար, մշակում և հրապարակում է նման տեղեկատվություն: Այն միանգամայն արժանահավատ է, որովհետև հիմքում ամուսնությունների, ծնունդների առիթով տրվող վկայականների պարզ հաշվառումն է: Օրինակ՝ կարելի է տեսնել, թե որ թվականին քանի ամուսնություն և, բնականաբար, քանի ամուսնալուծություն է գրանցվել, որքան երեխա է ծնվել:

Անկախության սկզբում ծնունդների քանակի կտրուկ անկումը 2000-ականների սկզբում աճ արձանագրեց: Այն տևական ժամանակ գերազանցում էր տարեկան 40 հազարից բարձր ցուցանիշը: 2014թ., օրինակ, ծնվել է 41 700 երեխա: 2015-ին` 43 հազա, 16-ին` 41.4 հազար, 2017-ին 40.3 հազար: Եվ հանկարծ 2018-ին առաջին անգամ ծնունդների քանակը նվազում է 40 հազարի ցուցանիշից: Ընդ որում, էական է նվազում` 2018-ին ծնվել է 37 հազար 500 երեխա:

Դժվար է պնդել, որ արձանագրվածը սոցիալ–տնտեսական պայմանների կտրուկ փոփոխության հետևանք է: Նույնքան դժվար է այն բացատրել ժողովրդագրական այլ ցուցանիշներով: Ճիշտ է` 2016թ. առաջին անգամ մեր երկրի բնակչությունը պակասեց երեք միլիոնից: Բայց հետագա երեք տարում բնակչությունը նվազեց 39 հազարով (2018թ. պաշտոնական տվյալներով՝ մեր երկրում ապրում է 2 մլն 972 հազար մարդ): Ժողովրդագրական այս ցուցանիշը միայնակ չէր կարող դառնալ ծնունդների անկման պատճառ արձանագրվածի չափով: Հետևաբար, կարելի է ենթադրել, որ մեր կյանքում ընթանում են որոշակի գործընթացներ, որոնք հիմնականում աննկատ են մնում: Առողջապահության ոլորտի մասնագետ չլինելով՝ հարցն այդ տեսանկյունից չեմ կարող քննարկել: Փոխարենը՝ կարող եմ առաջարկել ուշադրություն դարձնել հետևյալ վիճակագրության վրա:

Կայուն ընտանեկան հարաբերությունները գնահատողների համար այս տեղեկատվություն-տվյալները կարող են սառը ցնցուղ ընկալվել: 2000-ականների սկզբում ևս ամուսնալուծությունների բարձր ցուցանիշ էր արձանագրվում: Խոսքը երկնիշ թվի մասին է: Բայց գրանցվող ամուսնությունների համեմատ՝ ամուսնալուծություններն ընդամենը 10-12 տոկոս էին: Հիմա կարող եք համեմատել տվյալները: Վերջին 10 տարում գրանցված 180 հազար 375 ամուսնության դիմաց գրանցվել է 34 հազար 805 ամուսնալուծություն: Այս տվյալները հասարակական քննարկման մասշտաբի երբեք չեն բարձրացվել: Միշտ էլ շատ հեշտ է ազգային ու հասարակական բացասական երևույթները ստորադասել անհատ մարդու իրավունքներին: Ստորադասել ու խրոխտ, ժամանակակից բառապաշարով ասած, գրանտային ճառեր արտասանել: Դրանց համար, հավանաբար, վճարում են:

2015թ-ին ամուսնալուծությունների քանակն առաջին անգամ գերազանցեց 20 տոկոսի ցուցանիշը: Պատկերավոր ասած, 2015-ին առաջին անգամ ամուսնալուծվեց հինգ ընտանիքից մեկը: Բայց գործընթացը շարունակում էր: Հաջորդ թվականի ցուցանիշն արդեն 24 տոկոս էր: Հաջորդ` 2017թ. կտրուկ պակասեց գրանցվող ամուսնությունների քանակը` մոտ 9.3 տոկոսով: Նախորդ տասնամյակի համեմատ, երբ տարեկան առնվազն 18 հազարից ավելի ամուսնություն էր գրանցվում, 2017-ին գրանցվեց 15 հազար 214 ամուսնություն: Ամուսնալուծությունների քանակը 3 հազար 940 էր: Այս պարագայում արդեն խոսքն այն մասին է, որ Հայաստանում ամուսնալուծվում է առնվազն չորս ընտանիքից մեկը: Այ սա արդեն բնակչության ու ծնունդների կրճատման լուրջ բացատրություն-փաստարկ է: Այն առայժմ ո՛չ պաշտոնական, ո՛չ հասարակական քննարկման չի արժանանում:

Աղյուսակ․ ամուսնությունների և ամուսնալուծությունների քանակը

Գծապատկեր․ Ամուսնալուծություն/ ամուսնություն հարաբերակցությունը, (%)

Արա Գալոյան

Տնտեսական մեկնաբան

Աղբյուրը՝ politeconomy.org