Երեք տարի առաջ բանտերը լեցուն էին քաղբանտարկյալներով, բայց Հայաստանում այնպիսի իրավիճակ էր, որ ժողովրդի գերակշիռ մասը համոզված էր, թե Սերժ Սարգսյանը երկար չի դիմանա եւ ստիպված կլինի թողնել զբաղեցրած պաշտոնը: Կարող է տարօրինակ հնչել, բայց երեք տարի առաջ Սերժ Սարգսյանի ոչ լեգիտիմ իշխանությունը շատ ավելի թույլ էր, քան այսօր: Իհարկե, մեծ հաշվով այսօր էլ է թույլ եւ խոցելի, բայց երեք տարի առաջ Սերժ Սարգսյանի վարչախումբը ճոճվում էր եւ ամեն վայրկյան կարող էր փլուզվել:

2008թ. աշնանն էլ Սարգսյանից սկսեցին արդեն երես թեքել նույնիսկ նրանք, ովքեր քվեարկել էին նրա օգտին, եւ նույնիսկ նրանք, ովքեր օգնել էին նախագահ ընտրվել: Դրա հետ մեկտեղ Կոնգրեսի վարկանիշն ավելի բարձր էր: Կարճ ասած, վարչախումբը չէր կարողանում կառավարել, իսկ ժողովուրդն էլ չէր ցանկանում ապրել նման իշխանության պայմաններում: Կարճ ասած՝ մնում էր իշխանությունը վերցնել:

Երեք տարվա հեռավորությունից արդեն պարզ երեւում է, որ այն ժամանակ Կոնգրեսի առաջնորդները իշխանությունը վերցնելու խնդիր չէին դրել: Ավելին, որոշում կայացրին երկարատեւ դադար վերցնել եւ ժողովրդին տուն ուղարկեցին:

Հիմա էլ Կոնգրեսի ներկայացուցիչներն ասում են, թե երեք տարի առաջ որեւէ մեկը չէր պատկերացնի, որ Ազատության հրապարակն ազատ կլինի: Ոմանց թվում է, որ եթե Հայաստանի բնակչության կեսից ավելին աղքատ է, ապա նրանց կարելի է խաբել ամենապրիմիտիվ տեխնոլոգիաների միջոցով: Փորձ է արվում ժողովրդին համոզել, թե Ազատության հրապարակում հանրահավաք անելը գրեթե հրաշքի նման մի բան է կամ քաղբանտարկյալների ազատ արձակումն անակնկալ մի քայլ է: Ամեն ինչ պարզ է: Պետք է ժողովրդին համոզել, որ համաժողովրդական պայքարը լուրջ արդյունքների է հասել, եւ որ «երկխոսությունը» դեռ չսկսված արդեն պտուղներ է տալիս:

Ինչ վերաբերում է այդ «երկխոսությանը», ապա այն արդեն զավեշտի է նմանվում: Կոնգրեսը պնդում է, թե քննարկման թեման լինելու է բացառապես արտահերթ ընտրությունը, իսկ վարչախումբն էլ շեշտում է, թե նման հարց չի կարող քննարկվել: Անկախ այս պնդումներից, արդեն պարզ է, որ «երկխոսությունը» կայանալու է եւ Կոնգրեսի քարոզչամեքենան էլ փորձելու է ամեն օր նվազող իր համակիրներին համոզել, թե իրականում հենց իշխանափոխության հարցն է քննարկում, բայց վարչախումբը ինչ-ինչ պատճառներով չի ցանկանում այդ մասին բարձրաձայն խոսել:

Իրականում, իրավիճակն արդեն այնպիսին է, որ այլեւս Կոնգրեսի եւ վարչախմբի ջերմ շփումներին կարելի է չանդրադառնալ: Հիմա դաշնակիցներն ընդհանուր շահ ունեն եւ փորձելու են առայժմ քողարկված ձեւերով միմյանց աջակցել եւ պաշտպանել: Բնականաբար, գտնելու են նաեւ ընդհանուր հակառակորդներ, որոնց դեմ էլ պայքարելու են: Ամեն ինչ գնում է նրան, որ նրանք պայքարելու են բոլոր այն ուժերի դեմ, որոնքէ դուրս են մնացել իրենց վերահսկողությունից: Այլ կերպ ասած, նրանք պայքարելու են հասարակության գերակշիռ մասի դեմ:

Անշուշտ, նրանց գործը դժվար է, չափազանց դժվար, քանի որ հպարտանալու գրեթե ոչինչ չունեն: Վարչախումբը տապալել է արտաքին քաղաքականությունը: Տնտեսությունը կաթվածահար վիճակում է: Աղքատության եւ գործազրկության մակարդակը գնալով աճում է: Բարեբախտաբար տապալվեց նաեւ նախաձեռնողական քաղաքականությունը: Այս ամենի հետ մեկտեղ գնալով ընկնում է վարչախմբի դաշնակից Կոնգրեսի հեղինակությունը` մի շարք հասկանալի պատճառներով:

Զարմանալի չէ, որ այս իրավիճակում վարչախումբն ամեն ինչ անելու է այս խայտառակ իրավիճակի պատասխանատվությունն իր վրայից գցելու համար: Նրանք, ովքեր ժամանակին ասում էին, թե Հայաստանը պատվով է հաղթահարել տնտեսական ճգնաժամը, եւ որ նույն այդ ճգնաժամից մենք նույնիսկ կարող ենք օգուտներ քաղել, հիմա փորձում են ապացուցել, թե իրենց ճիշտ չեն հասկացել: Իսկ ամենավատն այն է, որ փորձ է արվում անհաջողությունները բարդել նախորդ կառավարությունների վրա: Նախկին կառավարությունները փայլուն չեն աշխատել, բայց ավելի քան ակնհայտ է, որ առկա ձախողումները բարդել նախկինների վրա` մեղմ ասած` ճիշտ չէ: Ավելին, այս գործելաոճն է՛լ ավելի է գցում վարչախմբի հեղինակությունը եւ մեկ անգամ եւս ապացուցում, թե ինչ խղճուկ վիճակում են գտնվում նրանք:

Իսկ խղճուկ իշխանությունը չի կարող երկար գոյատեւել: Այդ իսկ պատճառով, արդեն այսօր պետք է ամեն ինչ անել, որ վարչախմբի անկումը խոշոր ավերածություններ չառաջացնի:

Գաղտնիք չէ, որ վարչախմբի հույսը հիմա Հայ ազգային կոնգրեսի հետ դաշինքն է, բայց մեծ արագությամբ իր համախոհներին եւ աջակիցներին կորցնող այդ կառույցի հետ հույսեր կապելն անհույս գործ է:

Հայաստանին օդի եւ ջրի նման անհրաժեշտ են արմատական փոփոխություններ, արմատական բարեփոխումներ, իսկ դա հնարավոր կդառնա միայն մի դեպքում, եթե գործող վարչախումբը չկարողանա վերարտադրվել: Բարեբախտաբար, ամեն ինչ գնում է նրան, որ վերարտադրության բոլոր ծրագրերը տապալվեն: Կարող է տարօրինակ հնչել, բայց Կոնգրես-վարչախումբ դաշինքը եւս նպաստում է այդ ծրագրի տապալմանը:

Իսկ հանրությանը մնում է միայն արագացնել այն քաղաքական ուժի ձեւավորումը, որն էլ կկարողանա իրականացնել երկար սպասված բարեփոխումները, որից հետո Հայաստանը վերջապես կազատվի քաղաքական եւ տնտեսական կեղտոտ դաշտից:

Գեղամ Նազարյան